Dağılmanın Çağında Odaklanmak
Dikkat Eksikliği Olan Çocuklar İçin Ebeveynlerin Üzerine Düşen Görevler Nelerdir?
İnsan zihni, çağlar boyunca öğrenmeye ve anlamaya yönelmiş, merakın ve keşfin ışığında şekillenmiştir. Ancak içinde bulunduğumuz dijital çağ, zihni parçalara ayıran, dikkati sürekli olarak bölerek onu yüzeyde tutan bir yapı inşa etmiştir. Bir çocuğun saatlerce bir metin üzerinde düşünmesini beklemek, kısa videoların, anlık bildirimlerin ve sonsuz kaydırma hareketinin dünyasında giderek zorlaşmaktadır. Dikkati toplayıp bir dersin başında oturmak, günümüzde yalnızca bir beceri değil, adeta bir direnme eylemine dönüşmüştür.
Çocuklardan odaklanmalarını beklerken, yetişkinler olarak bizler ne yapıyoruz? Bir çocuğun dikkat yönetimi, ne ile zamanını geçirdiği yalnızca çocuğun kendisine bırakılacak bir mesele değildir. Ebeveynlerin kendi ekran sürelerini, günlük aktivitelerini ve zihinsel odaklarını bilinçli bir şekilde düzenlemeleri, çocuklara en güçlü mesajı verecektir. Zira çocukların bulundukları atmosfere uyum sağlama kapasiteleri vardır, söylenenleri değil, gözlemlediklerini öğrenirler. Dijital çağın sunduğu bu dikkat dağıtıcı ortamda bir ebeveyn, kendi odaklanma biçimiyle çocuğuna rehber olmalıdır.
Her birey çevresiyle birlikte şekillenir. Çocuk da, içerisinde bulunduğu atmosferi içselleştirerek kendi zihinsel dünyasını inşa eder. Bu noktada, çocuğun odası, yalnızca bir yaşam alanı değil, onun zihninin bir yansımasıdır. Dağınık, sürekli ekranlarla dolu ve odaklanmayı zorlaştıran bir ortam, çocuğun içsel dünyasını da aynı şekilde şekillendirecektir. Sosyal medya kullanımının kontrol edilmemesi, kısa süreli hazların uzun vadeli öğrenme süreçlerini sabote etmesine yol açabilir. X, Reels, Shorts ve TikTok gibi platformlar, yalnızca eğlence sunmak için değil, ekran süresini algoritmalar yoluyla artırarak kullanıcıları reklamlara daha fazla maruz bırakmak için tasarlanmıştır. Dolayısıyla bu yapısal tasarımın farkında olmak ve bilinçli bir kullanım geliştirmek, çocukların dikkat süresi ve akademik başarısı için hayati bir gerekliliktir.
Ne Yapılmalı?
Ancak mesele yalnızca dikkat dağınıklığını önlemek değildir; mesele, çocukların yaşamı anlamlandırmalarına yardımcı olmaktır. Bir çocuğun eğlence, oyun ve fiziksel aktivite ihtiyaçlarını göz ardı etmek ve/veya onu yalnızca bir ders yükünün altına hapsetmek, uzun vadede öğrenme motivasyonunu köreltecektir. Oyun, yalnızca bir boş zaman etkinliği değil, çocuğun dünyayı keşfetme biçimidir. Aile olarak, bu doğal ihtiyacı bastırmak yerine, ona sağlıklı ve anlamlı bir biçimde alan açmak gerekir. Doğa yürüyüşleri, sanatsal uğraşlar, birlikte oynanan oyunlar, zihinsel ve duygusal gelişimin temel taşlarıdır.
Dikkat eksikliği ve ders başarısı, yalnızca bireysel bir disiplin problemi değildir; bu, çağın getirdiği dikkat dağıtıcı unsurların ve ailenin tutumlarının ortak bir sonucudur. Günümüzde bir çocuğun odaklanması, artık sadece onun çabasıyla değil, ailesinin ve çevresinin bilinçli bir şekilde oluşturduğu atmosferle mümkündür. Ebeveynler, dijital dünyanın dinamiklerini anlamalı, kendi dikkat yönetimlerini gözden geçirmeli ve çocukları için sağlıklı bir zihinsel ortam yaratmalıdır. Ancak o zaman, dağılmaya direnmek ve anlamlı bir öğrenme sürecine adım atmak mümkün olacaktır.
