Total Diz Protezi

Total diz protezi, diz yapısının hareket fonksiyonlarını kaybetmesiyle ilgili fonksiyonların geri kazanılmasını ve yapısı bozulan dizlerde meydana gelen ağrıların giderilmesini sağlayan bir tedavi yöntemidir. Aşınmış kıkırdak dokusu ve ince bir kemik dokusunun alandan uzaklaştırılmasıyla, yeni bir eklem görevi görecek metal ve güçlendirilmiş sert plastikten oluşan parça alana yerleştirilir. Günümüzde gelişen teknolojik ilerlemelerle birlikte diz protezi ile ilgili çok başarılı operasyonlar yapılabilmektedir.

Total diz protezi kimler için uygundur?

Total diz protezi doktor tarafından uygun görülen fizik tedavi yöntemleri , istirahat, ilaçlar, baston kullanımı ve eklem içi enjeksiyon yöntemleri gibi teknikler denenmiş olmasına rağmen kontrol edilemeyen diz ağrıları, yürüme, merdiven çıkma gibi kişinin günlük aktivitelerini yapmasını zorlaştıracak kadar problem oluşturan hastalar için uygundur. Yaş aralığının 60-80 aralığında olması tercih edilir, romatoid artrit ve osteonekroz gibi özel durumlara sahip daha genç hastalar için de total diz protezi uygulanabilir.

Total diz protezi nasıl yapılır?

Hastaya uygun anestezi verildikten sonra, dizin ön tarafından yapılan bir kesi yardımıyla diz eklemine ulaşılır. Diz eklemini oluşturan üç kemiğin ( femur, tibia ve patella) birbirleriyle temasta olduğu yüzlerindeki aşınmış olan kıkırdak dokusuyla birlikte ince bir kemik tabakası da kesilerek çıkarılır. Operasyon öncesi hastaya uygun boyutlarda yapılandırılmış olan protez parçaları, kemik çimentosu olarak adlandırılan bir dolgu malzemesi kullanılarak hazır durumda olan kemik yapıya tutturulur.
Eklem yüzleri bu sayede metal ve plastikten yapılmış parçalarla yeniden kaplanmış olur. Ameliyat süresi 1-2 saat aralığındadır. Hatanın ameliyat sonrası ağrı şikayetleri için sıklıkla epidural (belden yerleştirilen) veya damar yoluyla ilaç veren ağrı pompaları kullanılır. Hastaya ertesi gün diz hareketleri yaptırılır ve hastanın yardım alarak ayağa kalkması beklenir. Hasta oda ve koridorda rahatça yürüyebildiğinde taburcu olabilir. İyileşme süresi hastadan hastaya değişmekle birlikte genellikle 3-7 gün arasında değişebilmektedir.

Total diz protezi ameliyatı sonrası beni ne bekliyor?

Total diz protezi yaptırmış hastaların %90’ından fazlasında iyileşme elde edilir. Hasta yürümekte ve merdiven inip çıkma gibi günlük yaşam aktivitelerini rahatlıkla yapabilecek ve diz ağrılarında belirgin bir azalma elde edecektir. Taburcu olduğunuzda yardım alarak ev içinde yürüyüş yapma imkanınız olacaktır. Kendinizi tamamen iyi hissetmeniz ve ağrınızın belirgin olarak azalması biraz zaman alabilir, destek almadan yürüyüşe çıkmanız her hastada farklı olmakla birlikte ortalama 4-8 hafta aralığındadır. Koşma, sıçrama gerektiren sporlar ve ağır işler, protezin ömrünü kısaltacağı için uygun değildir. Dizi zorlamayan yürüyüş, golf, yüzme gibi sporlar hastalar için uygun olabilir. Ameliyattan birkaç hafta sonra araba kullanabilirsiniz.

Ameliyat sırasında bacağınızda var olan eğrilik ve şekil bozuklukları da düzeltilerek, protezin daha uzun ömürlü olması sağlanır.
Zayıf hastalar hareket açıklığı daha fazlayken, özellikle kilolu hastalarda, bu hareket açıklığı daha azdır. Ortalama hareket açıklığının 115 derece olması nedeniyle, diz protezi sonrası yere tam çömelmek veya namaz kılmak çok mümkün değildir.

Total diz protezi sonrası manyetik rezonans görüntülemesi (MR) yapılabilir mi?

Günümüz total protezlerinin çoğu MR uyumludur. Krom kobalt alaşımı olan bir metalden imal edilir. Protezin yakınındaki dokular görüntülenemese de, vücudun başka bir yerinde MR çekimi yapılmasında bir sorun yoktur.

Total diz protezinin bir ömrü var mıdır?

Total diz protezinizde hareket sırasında ortaya çıkan sürtünme hareketine bağlı olarak zaman içinde aşınma meydana gelir.  Aşınma ile diz protezinde bulunan küçük metal ve plastik parçalar kemikten ayrılıp gevşeyebilir. Diz protezinin ömrü günümüz modern tekniklerine bağlı olarak 15-20 yıla kadar uzamıştır. Gevşeyen diz protezlerinin çoğu hastada ikinci bir ameliyat gerektirebilir. Yapılan ikinci protezin ömrü ilk protezden daha kısadır. Düzenli aralıklarla muayene ve röntgen incelemeleri yaptırmak, diz protezinizde meydana gelebilecek aşınma ve gevşeme gibi sorunların erken tanısı için oldukça önemlidir.

Diz protezi ameliyatından sonra hangi komplikasyonlar görülebilir?

Total diz protezi ameliyatı sonrası ciddi bir komplikasyon görülmesi pek beklenmez. En sık görülen komplikasyon, toplar damarda pıhtı oluşmasıdır. Bunun nedeni bacağınızdaki kan akımının yavaşlamış olmasıdır. Bu durumun yaşanmaması için koruyucu tedavi olarak kan sulandırıcı ilaçlarlar kullanılır. Bu koruyucu tedavi gerek görüldüğünde 20 gün kadar sürebilmektedir. Ameliyat sonrasında düzenli egzersiz yapmak, hareketsizlikten kaçınmak bu riski azaltacaktır.

Total diz protezi sonrasında, protezin iltihaplanma oranı %0.1 ile %2 arasında görülür. Kronik bir hastalığın varlığı vücudun başka bir yerinde enfeksiyon görülme riskini artırabilir. Örneğin; şeker hastalığı. Ameliyat öncesi bu hastalıkların tespiti gereklidir, böylelikle oluşabilecek enfeksiyon riski azaltılmaktadır. Ameliyat sırasında koruyucu antibiyotik tedavi uygulanır. Total diz protezinde herhangi bir enfeksiyon gerçekleşirse protezin belirli bir süre çıkarılıp yeniden yerleştirilmesi gerekli olabilir.
Bunların yanı sıra yara iyileşmesi sorunları, damar ve sinir yaralanmaları, protezin bazı parçalarının yerinden çıkması, protez çevresi kırıklar, protezin kendisinde kırıklar gibi komplikasyonlar görülmesi çok nadirdir.

Total diz protezi sonrası enfeksiyondan korunmak için ne yapılmalıdır?

Kana bakteri karışması gibi bir durum çok küçük ihtimal dahi olsa diz protezine yerleşerek enfeksiyon oluşturabilmektedir. Ameliyat sonrası takip eden birkaç yıl içinde diş veya idrar yolları ile ilgili bir cerrahi işlem geçirilme durumunda , mutlaka işlem öncesinde antibiyotik kullanmanız gerekir. Bir saat önce doğru bir antibiyotik alarak. Diş çekimi, taş temizliği ve kanal tedavisi gibi işlemlerde enfeksiyondan korunulabilir. Kullanacağınız antibiyotiğin miktarı ve zamanı için mutlaka ortopedi hekiminize danışmanız gerekmektedir. Bunların dışında ayak ve tırnak bakımınıza dikkat etmeniz gerekir. Ayak ve tırnağınızda enfeksiyon belirtileri oluşursa ortopedi doktorunuza bildirmeniz gerekir. Gerekli görülmesi durumunda hekiminiz enfensiyon hastalıkları hekiminden yardım alabilir.