Laparoskopik Splenektomi (Dalak Ameliyatı)

Dalak, karın boşluğunda sol üst arka köşede, diyaframın altında yer alan ve yumruk büyüklüğünde bir organdır. Dalak diyaframa, kalın bağırsağa, mideye, pankreasa ve sol böbreğe uzanan bağ dokularla yerinde asılı durur. Trafik kazaları gibi travmatik durumlarda en çok etkilenen ve karın içi kanamaya sebep olan katı yapıdaki (solid) organdır. Dalağın boy uzunluğu 15 cm geçmesi veya ağırlığının 500 gramdan fazla olması dalak büyümesi (splenomegali) olarak kabul edilmektedir.

Dalağın ana görevlerinden biri kanın süzülmesini sağlamak, bozulmaya uğramış veya ömrünü tamamlamış kan hücrelerini ayıklamaktır. Dalak vücuttaki tüm kanı her 20 dakikada bir süzer. Ayrıca bağışıklıkla ilgili ve bazı mikroplara direnç göstermede de görevli bir organdır.

Dört tip dalak ameliyatı mevcuttur. Bunlardan ilki dalakta kistik bir lezyon görülmesi halinde kısmi olarak dalak dokusundan kistin alınması/çıkarılması işlemidir. Kistin dalak dokusu içinde kalan kısmı varsa o bölge alınmaz ve dalak dokusunu bozmayan kistik yapı çıkartılır. Bu ameliyat genellikle basit , doğumla birlikte gelen ya da hidatik (hayvanlardan bulaşabilen parazit oluşumlu lezyon) kistler için uygulanmaktadır.

İkinci tip dalak ameliyatı ise basit lezyonlardan daha ileriki seviyelerde oluşan kistlerin kütle olarak çıkartılması işlemidir.

Üçüncü tip dalak ameliyatlarında ise dalağın bir bölümünün alınması/çıkartılması işlemidir.

Dördüncü tip dalak ameliyatı splenektomi olarak adlandırılır ve dalak tamamen alınır/çıkartılır. İlk üç ameliyatta dalak dokusunu korumak organ bütünlüğünü sağlamak dalağın olmaması durumundan doğa bilecek sorunları ortadan kaldırmaktır. Dalak karaciğer organımız gibi hızla kanlanan bir organdır dalak dokusu kesildiğinde ciddi kanamalar meydana gelebilir dalaktaki damar ağını incelemek zorlaşabilir bundan dolayı ikinci ve üçüncü tip dalak ameliyatı ciddi uzmanlık ve deneyim gerektiren ameliyatlardır.

Bu ameliyat türlerine karşın yapılan laparoskopik yapılan dalak ameliyatlarının aşamaları farklı olmaktadır. Hastayı sırt üstü yatırmak yerine sağ omzunun üzerine yatabilecek şekilde yan çevrilmektedir. Bu durumda hem diğer organlar ameliyat bölgesinden uzaklaşmış olur hem de dalak daha ulaşılır hale gelmektedir. Karın bölgesinde uygun kesi açılarak karın boğluğuna karbondioksit verilerek karın şişirilir ve çalışma alanı genişletilir. Açık ameliyatlarda dört tane kesi açılırken laparoskopik ameliyatlarda bir kesi açılır ve cerrahi işlem böyle tamamlanır. Hem açık hem kapalı ameliyatlarda robotik olarak da işlem gerçekleştirilir.

Laparoskopik ameliyatlarda kullanılan kamera sistemi yüksek çözünürlük sağlamaktadır ve cerrahi işlemi kolaylaştırmakla birlikte hastanın iyileşme sürecinide hızlandırmaktadır.
Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde ise hastalar öncelikli olarak hareket ederken dikkatli davranmalı ani hareketlerden kaçınmalıdırlar.

Doktorunuzun ön gördüğü durumlarda yürüyüş ya da merdiven çıkma gibi günlük aktiviteler yapılmalıdır. Dalağı alınan kişilerde enfeksiyon kapma riski artabileceğinden grip aşısı gibi bağışıklık sistemini koruyan aşıları doktor onayı ile yine doktorunuzun ön gördüğü tarihlerde olmanız gerekebilir.  Şeker hastalığı bulunan kişiler ameliyat sonrası diyetlerine devam etmelidirler.

Dalak alındıktan sonra yara yerinde kızarıklık, şişlik, ilaç kullanımına rağmen geçmeyen ağrı, iltihap akıntısı, titreme, öksürük gibi durumlar varsa doktorunuza başvurmanız gereklidir.