Gebe Okulu
1. AMAÇ
Hastanemizde Gebe Okulunda “sağlıklı gebe, sağlıklı bebek” anlayışıyla, hastanemizden hizmet alan gebelerin katılımı ile gebeliklerinin, doğumlarının, bebek bakımlarının daha bilinçli, daha sağlıklı şartlarda gerçekleşmesini sağlamak, ebelerin sağlık eğitimcisi rollerine nitelik kazandırılması, bir eğitmen olarak ebe ve hemşirelerin doğuma hazırlık sınıfı kurma ve yürütebilme becerilerinin artırılması amaçlanmıştır.
2. KAPSAM
Gebe Okulu kurs programını (eğitici eğitimi almış olarak) yürütmektir.
3. KISALTMALAR
GO: Gebe Okulu
4. TANIMLAR
Gebe Okulu: Anne ve baba adaylarına gebelik süresinde verilen, gebelik, doğum, doğum sonu dönem, emzirme ve bebek bakımı konularını kapsayan teorik eğitimlerdir.
Teorik Eğitimler:
Barkovizyon kullanılarak slayt eşliğinde hazırlanan, interaktif anlatıma dayalı eğitimlerdir.
5. SORUMLULAR
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ve görevlendirilen sağlık personeli sorumludur.
6. FAALİYET AKIŞI:
6.1. Hastaneye Başvuran Gebeler ile Hastane Dışından Katılacak Gebelerin Bilgilendirilmesi:
Gebe okulu; web sayfası üzerinden yayınlanan duyurular, ilgili dönemlerde basılan broşürler ve hastane içerisinde yer alan bilgilendirme monitörleri aracılığıyla, dışarıdan katılım sağlayabilecek gebelere duyurulur ve bilgi edinmeleri sağlanır. Hastanemizde takipli olan gebelere ise polikliniklerde hekimlerimiz tarafından, ayrıca NST takibi için gelen hastalara NST hemşiresi tarafından bilgilendirme hem sözlü olarak hem de broşürler aracılığıyla yapılır.
Gebe okulunun aktif yürütüldüğü dönemlerde broşür basılarak uygun yerlere dağıtılır ve hastanemizin web sayfasında güncel duyurular yayınlanır. Katılım sağlamak isteyen gebeler, başvurularını ilgili birime yapar ve birimde saha sorumlusu olarak görev yapan, eğitim sürecini yöneten ebeler tarafından eğitim planlamasına dâhil edilir.
Gebe Okulu Hedef Kitlesi: Hastanelerimizde takipli olan ve olmayan tüm gebeler hedef kitlemizi oluşturmaktadır.
Gebe Okuluna Alınan Gebelerin Özellikleri: 30 ve üzeri gebelik haftasında olan, sistemik hastalığı bulunmayan, kadın doğum doktorunun onayından geçen ve gebe okuluna katılmayı kabul eden gebeler programa alınır.
Gebe Okulu Eğitime Katılan Gebelerin Gruplandırılması: Eşleri ile katılmak isteyen gebeler, eşli gruba alınır. Eşleri ile katılmak istemeyen ve eşli gruba dahil olmak istemeyen gebeler ise kadın yakınlarının bulunduğu gruba yönlendirilir.
Kısa Süreli Eğitim Planlaması: Gebelerden gelen talep doğrultusunda, 4 haftalık eğitim süresi tamamlanmadan gebeliği sonlanacak olan (36 ± 2 gebelik haftasında bulunan) gebeler için sıkılaştırılmış yoğun program uygulanır. Dört haftalık süreçte verilecek teorik eğitimler, gebelerin gebelik haftalarına uygun şekilde kısaltılarak yoğunlaştırılmış bir eğitim programı olarak düzenlenir.
Gebe Okuluna Katılacak Gebelerin Yapması Gerekenler:
- Gebe okuluna katılmak isteyen gebeler hastanenin NST odasına başvururlar.
- Katılımcının düzenlenen eğitim programından kendisine uygun olan gruba kaydı yapılır.
- Katılımcı kurs zamanı kadın doğum polikliniğinden bilgisayar fişi alır ve eğitime katılır.
GEBE OKULU EĞİTİMLERİ
Teorik Eğitimler, toplamda 4 haftayı içeren gebe okulunda bu süreye yayılarak verilmektedir. Her hafta bir saatlik teorik eğitim yapılmaktadır. Eğitimler öncesinde tanışma aşaması bulunur; gebeler, yakınları ve eğitimci kendilerini tanıtarak eğitime başlar. Eğitimler, interaktif yetişkin eğitimi yöntemiyle yürütülmektedir.
Doğum sürecinde gebeye fiziksel ve duygusal desteğin birebir sağlanabilmesi ve gebelerin bu desteğe kolaylıkla ulaşabilmesi için yeterli sayıda çalışan bulundurulmaktadır. Ayrıca, doğum sürecinde gebeye fiziksel ve duygusal desteğin sağlanması hakkında eğitim verilmektedir. Çalışanlara, ağrıyla mücadele yöntemleri, postpartum kanama yönetimi ve doğumun üçüncü evresinin aktif yönetimine ilişkin eğitimler de verilmektedir.
GEBE VE YAKINLARINA VERİLECEK OLAN EĞİTİM SÜREÇLERİ:
Gebelere verilecek eğitimlerin içeriği, süresi, sıklığı ve kimler tarafından verileceği:
Gebelere verilecek eğitimin içeriği, süresi, sıklığı ve eğitimciler belirlenmiştir. Gebeler, dört haftalık bir eğitim sürecine tabi tutulacaklardır. Haftada 2 saat olmak üzere toplamda 8 saat eğitim verilecektir.
Eğitimci profiline; ebe, hemşire, eğitim hemşiresi, hekim ve konuyla ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olan kişiler dâhildir. Eğitim sıklığı, katılımcı sayısına ve talep doğrultusunda belirlenecektir.
Eğitim konu başlıkları ve zamanlamasına ilişkin detaylar aşağıda belirtilmiştir.
Birinci Hafta: İlk hafta, gebeliğin oluşumu ve fetal gelişim, gebelikte görülen fizyolojik yakınmalar, gebelikte fetal hayatın desteklenmesi ve gebelik egzersizleri konuları anlatılır. Eğitim, öncelikli olarak ebeler ve gerekli durumlarda hekimler tarafından verilmektedir. Sürecin işleyişi içerisinde, destek amaçlı olarak eğitim hemşiresi ve NST hemşiresi de rol oynamaktadır.
İkinci Hafta:
Gebelikte yapılması gereken egzersizlerin faydaları ve dikkat edilmesi gerekenler anlatılarak başlanır. Isınma egzersizleri, Kegel egzersizleri, pelvisi hareket ettiren egzersizler, germe egzersizleri, sırt egzersizleri, göğüs ve boyun egzersizleri, karın kas gücünü artıran egzersizler ile bacak ve ayak egzersizlerinden bahsedilir. Evde fırsat buldukça uygulanmaları önerilir.
Doğum eylemi ve doğum şekilleri hakkında bilgi verilir. Aktif doğum egzersizleri, Lamaze yöntemi, perine masajı, Kegel egzersizleri ve doğumda eşlerin görevleri anlatılır.
Eğitim, öncelikli olarak ebeler ve gerekli durumlarda hekimler tarafından verilmektedir. Sürecin işleyişi içerisinde, destek amaçlı olarak eğitim hemşiresi ve NST hemşiresi de rol oynamaktadır.
Üçüncü Hafta:
Eğitimin ilk saatinde, doğumda kullanılacak nonfarmakolojik yöntemler ve hastane hazırlıkları anlatılır. Doğum ağrısı ile baş etmek için yapılması gereken egzersizler açıklanır. Doğum ağrısı ile baş etmede ilaçsız yöntemlerden bahsedilir; hayal kurma, müzik dinleme ve bir noktaya odaklanma teknikleri öğretilir. Gevşeme metinleri eşliğinde gebelere müzik dinletilerek gevşemeleri sağlanır. Gebelik sürecinde ve doğumda bu teknikleri nasıl kullanacakları anlatılır.
Doğum esnasında uygulanan tekniklerin ve egzersizlerin yararları ile dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulanır. Doğumun hangi evresinde hangi solunum egzersizinin yapılması gerektiği öğretilir. Doğum anında, ıkınma sırasında yapılması gerekenler mutlaka anlatılır.
Eğitim, öncelikli olarak ebeler ve gerekli durumlarda hekimler tarafından verilmektedir. Sürecin işleyişi içerisinde, destek amaçlı olarak eğitim hemşiresi ve NST hemşiresi de rol oynamaktadır.
Dördüncü Hafta:
Son hafta, “Yeni Doğan ve Bakımı”, “Bebek Masajının Faydaları” ve “Uygulama için Gerekli Malzemeler” konuları anlatılarak başlanır. Bebek maketlerinden yardım alınarak süreç desteklenir. Bebek banyosu anlatılır.
“Yeni Doğan ve Bakımı” kapsamında; yeni doğanın odasının hazırlanması ve dikkat edilmesi gerekenler, yeni doğanın genel özellikleri, giydirilmesi, uyku düzeni, ideal oda şartları ve “bebek neden ağlar?” gibi konulardan bahsedilir.
İkinci saatte; anne sütü ve emzirme, çalışan annenin durumu, evde diğer çocukların hazırlanması ve lohusalık egzersizleri konularına değinilir. Eğitim, öncelikli olarak ebeler ve gerekli durumlarda hekimler tarafından verilmektedir. Sürecin işleyişi içerisinde, destek amaçlı olarak eğitim hemşiresi ve NST hemşiresi de rol oynamaktadır.
Gebe Okulu haricinde gebelik süreci içerisinde hastalara verilen eğitimler:
Gebe okulu eğitimlerinin haricinde, kurumumuzda takipli tüm hastalara doğum öncesi süreçlerinde NST hemşiresi tarafından anne sütü ve önemi, doğru emzirme teknikleri, emzirme pozisyonları, emzirme sürecinde yaşanabilecek problemler ve çözümleri, anne sütünün artması için yapılabilecekler ile süt sağma yöntemleri hakkında eğitim verilmektedir. Eğitim, NST odasında yürütülen slayt sunumu ve bebek maketi üzerinden yapılan anlatımlar ile desteklenmektedir.Eğitim alan hastaların bilgileri protokol defterine kaydedilmektedir. Doğum sonrası, taburculuğa kadar geçen süreçte ise hastalar bebek hemşireleri tarafından ilgili konularda tekrar eğitime tabi tutulmakta ve taburculuktan sonra geriye dönük olarak aranarak süreçleri takip edilmektedir. Aynı zamanda doğum sonrası emzirme süreciyle ilgili sorun yaşayan tüm hastalara teorik ve pratik olarak tekrar eğitim verilmektedir.
Diğer:
Eğer gebelik okulu için yeterli katılım sağlanmazsa, bireysel olarak doğum polikliniklerinde veya hastanede mevcut şartların el verdiği odalarda ihtiyaca yönelik eğitim verilir. Bu eğitimler kayıt dışı da yapılabilmektedir. Gebelik okuluna kayıt yaptırmış ve düzenli gelen gebelerin gebelik süreçlerinin sonuna kadar işleri raporlanır ve sürecin nasıl sonlandığı (vajinal doğum, sezaryen doğum, ölü doğum vb.) izlenebilir. Fakat poliklinik şartlarında eğitim alan gebelerin izlenmesi, sürecin zorluğundan dolayı yapılamayabilir.Aynı şekilde, gebe ve ailesinin eğitim öncesi ve eğitim sonrası doğum tercihleri, gebelik okulu kayıtlarında eğitim öncesi-sonrası olarak sorgulanarak karşılaştırılır. Fakat poliklinik şartlarında kısa süreli ve düzensiz eğitim verilen gebelerin tercihleri, sürecin zorluğundan dolayı karşılaştırılamayabilir.Eğitim alan ve kurumda gebeliği sonlanan kişilerin süreçleri kayıtlı olduğu için izlenebilirlik sağlanabilmektedir. İstatistik olarak bu verilerin izlendiği kadarıyla sonuçlar değerlendirmeye alınacaktır.
